هر کاری کردم نتوانستم امروز از چمران ننویسم. اما وقتی خواستم بنویسم احساس کردم آنقدر روحش بزرگ و با عظمت است که من نخواهم توانست از او بگویم. برای همین دست به دامان مقتدایش حضرت روح الله شدم؛ هم او که چمران ساز بود و هست.

پیام امام خمینی به مناسبت شهادت دکتر مصطفی چمران

بسْمِ ‏الله الرََّّحْمنِ الرََّّحیمِ

انالله وانّاالیه راجعون

شهادت انسان‏ساز سردار پرافتخار اسلام، و مجاهد بیدار و متعهد راه تعالی و پیوستن به «ملاء اعلی»، دکتر مصطفی چمران را به پیشگاه ولی‏عصر ارواحنا فداه تسلیت و تبریک عرض می‏کنم. تسلیت از آنرو، که ملت شهیدپرور ما سربازی را از دست داد، که در جبهه‏های نبرد با باطل، چه در لبنان و چه در ایران، حماسه می‏آفرید و سرلوحه مرام او اسلام عزیز و پبروزی حق بر باطل بود. او جنگجویی پرهیزگار و معلمی متعهد بود، که کشور اسلامی ما به او و امثال او احتیاج مبرم داشت و تبریک از آنرو که اسلام بزرگ چنین فرزندانی تقدیم ملت‏ها و توده ‏های مستضعف می‏کند و سردارانی همچون او در دامن تربیت خود پرورش می‏دهد. مگر چنین نیست که زندگی عقیده و جهاد در راه آن است؟

چمران عزیز با عقیده پاک خالص غیروابسته به دستجات و گروه‏های سیاسی، و عقیده به هدف بزرگ الهی، جهاد را در راه آن از آغاز زندگی شروع و به آن ختم کرد. او در حیات، با نور معرفت و پیوستگی به خدا قدم نهاد و در راه آن به جهاد برخاست و جان خود را نثار کرد. او با سرافرازی زیست، و با سرافرازی شهید شد و به حق رسید.

هنر آن است که بی‏هیاهوهای سیاسی، و «خودنمایی»های شیطانی، برای خدا به جهاد برخیزد و خود را فدای هدف کند نه هوی، و این هنر مردان خداست. او در پیشگاه خدای بزرگ با آبرو رفت. روانش شاد و یادش بخیر.

و اما ما می‏توانیم چنین هنری داشته باشیم، با خداست که دستمان را بگیرد و از ظلمات جهالت و نفسانیت برهاند.

من این ضایعه را به ملت شریف ایران و لبنان، بلکه به ملت‏های مسلمان و قوای مسلح و رزمندگان در راه حق، و به خاندان و برادر محترم این مجاهد عزیز، تسلیت عرض می‏کنم. و از خداوند تعالی رحمت برای او، و صبر و اجر برای بازماندگان محترمش خواهانم.                         

                                                                               اول تیرماه شصت

روح ‏الله ‏الموسوی‏ الخمینی

یک نگاه به اروند کرد، صاف صاف؛ آرام آرام؛ دریغ از یک موج کوچک؛ ماه هم وسط آسمان! همه جا روشن روشن بود.

گفت: « بچه ها بی خیال! کجا بریم با این وضعیت؟ یه موج هم رو آب نیس. نفس بکشیم صدامونو می شنون؛ چه برسه به شناسایی.»

***

به یک ربع نکشید؛ هوا ابری شد، اروند طوفانی و چشمای ما هم...

آمده بود می گفت: «مأموریت من تموم شده. زود باشین هر کاری دارین بگین. دیگه می خوام برم شهید شم.»

خندیدیم!

گفت: «باورتون نمی شه؟ همین الآنش هم من قرار نبوده سالم برگردم. نمی دونم واسه ی چی این جام.»

باز هم خندیدیم!

یک ساعت بعد دیگه نخندیدیم.

تیر خورد تو زانوش، اسیر شد. کمی قبل تر، برادرش هم اسیر شده بود.

***

یه چاله کندیم، تله رو گذاشتیم توش. فرداش اومدیم دیدیم توش افتاده. می ترسیدیم دست تو چاله ببریم. می ترسیدیم مار باشه. اما مار نبود. یک بلبل خیلی ناز توش بود.

***

عراقی ها اونها رو بردند بصره که مردم ببینندشان. پیاده بردند و پیاده هم آوردند.

آن قدر از پایش خون رفت که افتاد...

***

یک طوری نگاهم کرد که خجالت بکشم. خجالت هم کشیدم. قفس را بلند کرد، درش را باز کرد.

گفت:«احمد! گناه نداره حیوون های خدا رو اذیت می کنی؟...»

توی عملیات قبلی سرش ترکش خورده بود، شب ها جایی را نمی دید.

***

یک چاله کنده بود. شب نشده، یک قوطی حلبی را پر از آب می کرد، می برد می گذاشت تویش.

شب بلند می شد، کورمال کورمال می رفت وضو می گرفت.

***

قوطی اش گم شده بود. به هیچ کس نمی گفت، دست می کشید روی زمین.

ــ مهدی! دنبال قوطی ات می گردی؟

ساکت بود.

ــ آخه تو که نمی بینی چه طور می خوای غواص شی؟ حالا روزها هیچی، شب ها می خوای چی کار کنی؟ شب عملیات چی؟

قسَمَم داد به کسی نگویم. می ترسید شب عملیات نبرندش.

«الفضل ما شهدت به الاعداء» یعنی فضیلت و برتری آن چیزی است که دشمن نیز نتواند به راحتی از کنار آن بگذرد و مجبور شود لب به اعتراف و ستایش آن بگشاید.

به قول معروف:

خوش تر آن باشد که سرّ دلبران        گفــته آید در حدیث دیگـــران

وقتی دشمن به عظمت کار رزمندگان ما در عبور از اروند رود اذعان می کند، حس غرور آفرینی تمام وجودم را فرا می گیرد و از شدت خوشحالی و افتخار می خواهم همه جا فریاد بزنم و اعتراف دشمن را به گوش زمین و زمان برسانم.

در ادامه یک نمونه از اعترافات دشمن را می خوانید. خواهش می کنم با دقت بخوانید!

*رئیس کل ستاد لشکر ۲۷ ارتش عراق:

«مسأله فاو با یک بررسی و تحلیل ساده و متعارف نظامی قابل تبیین نیست. اعتقاد من بر این است که در این خصوص باید در دانشگاه های جنگ دنیا فصل جدیدی برای دروس کلاسیک نظامی گشوده شود و بهتر است مدرّسین و استادان این بخش از دروس نظامی از میان افراد بسیجی که با مهارت کامل از اروندرود عبور کردند و فاو را آزاد کردند، انتخاب شوند.»

غواص ها تا ساحل فاصله زیادی ندارند.

تو ساحل عراقی ها یک نورافکن روشن می شود. دوربین و گوشی بی سیم را رها می کنم. دو دستی می کوبم توی سرم.

ــ یا صاحب الزمان! بچه ها رو دیدند.

اشک هایم جاری می شود. دوربین را دوباره می قاپم. می چسبانم به چشمانم.

بچه ها دست پاچه شده اند. فرمانده ها هم هر کس به طرفی می رود.

ــ «می بینی؟ اونا منتظر آخرین لحظه بودن ها»

نور افکن عراقی خاموش می شود. خبری نیست.

***

بعدها که فرمانده عراقی را گرفتیم، گفت «می خواستیم موتور برق جدیدمان را امتحان کنیم.»

آمدم لب ساحل. بچه ها هنوز توی آب بودند.
_ معبر بازه. بیاین.
جنازه غواص ها افتاده بود روی سیم خاردار.

***

حسن، فرمانده دسته مان، فریاد می زد بیاین رد شین. نترسید، اینا عراقی اند.
بچه های دسته از رویشان رد می شدند، می دویدند توی خط.

***
حسن نشسته بود بالای سر غواص ها؛ گریه می کرد.
می گفت اینا بچه های خودمونن.
هوا روشن شده بود.

نشسته بودم تماشایش می کردم. لب هایش از تشنگی ترَک خورده بود.

رفت سهم آبش را گرفت، آمد نشست تو سایه.

یکی از اسرای عراقی داشت نگاهش می کرد؛

بلند شد لیوان آبش را برد داد به ش...

می آمدند بعد از نماز تو گوشم می گفتند «آقا مهدی!... نوکرتم. منم بذار قاطی اون بیست تایی هات...»

ــ ... بیست و یکمی هم شد طوری نیس! تو رکاب سوار میشیم!

هی با خودم می گفتم «بیست تایی دیگه چیه؟ چهل تایی داشتیم، اما بیست تایی؟!»

***

صدایش کردم. آمد. گفتم  «این قضیه بیست تایی ها چیه؟»

گفت «برو خودتو سیاه کن»

گفتم «بابا من نمی دونم! به کی قسم نمی دونم»

گفت «مگه قرار نیس بیست نفر برن واسه شکستن خط؟»

گفتم «تو از کجا می دونی...؟»

مسابقه گذاشتیم. گفتیم «هرکی عرض کارون رو، با تمام تجهیزات، بدون توقف، شش بار بره و بیاد، می بریمش.»

***

فایده نداشت. ما بیست نفر خط شکن می خواستیم، بالای پنجاه تا برنده داشتیم...!